Urząd Gminy Borzytuchom
Powróć do: Dla Turysty

Rys historyczny

Rys Historyczny Gminy Borzytuchom

 

Gmina Borzytuchom to miejsce  pobytu ludzi od zarania dziejów. Sprzyjało temu ukształtowanie terenu, liczne cieki widne, jeziora i wysoczyzny. Udokumentowano tu istnienie wielu osad i odkryto wiele znalezisk z mezolitu (środkowa epoka kamienia), neolitu (młodsza epoka kamienia zwana również epoką kamienia gładzonego) oraz epoki brązu.  Pozostałości po osadach i cmentarzyskach zachowały się w Struszewie, Krosnowie, Niedarzynie i Dąbrówce. Większość  miejsc,  gdzie ustalono stanowiska archeologiczne jest pod ochroną z przeznaczeniem do penetracji  archeologicznej. Bardzo bogaty, już udokumentowany w zabytki i pozostałości, jest wczesny okres żelaza, z którego pochodzą wyjątkowe znaleziska popielic z Niedarzyna i Struszewa.

Miejscowość Borzytuchom po raz pierwszy w źródłach pisanych pojawia się w 1315 roku, choć wiemy na podstawie znalezisk archeologicznych, że osada istniejąca w tej miejscowości ma starszą historię. Dokument lokacyjny dla Borzytuchomia został wystawiony około 1355 r. na prawie chełmińskim, ustalono również zabudowę wsi jako  trójkątnoplacowa. Osada posiadała młyn i karczmę oraz 42 zagrody. Powierzchnia pól uprawnych wynosiła 26 łanów (łan mniejszy, chełmiński, nazywany też włóką:1 łan = 30 morg ≈ 17,955 hektara)  czyli 466,83ha

Dokumenty lokacyjne  wszystkich miejscowości naszej gminy (dla wyjaśnienia: są to wsie na tzw. „starym korzeniu”, czyli  wsie istniały wcześniej, zaś dokument lokacyjny  je unowocześniał, uwspółcześniał i kształtował organizacyjnie).

Osieki dokument lokacyjny jest z dnia 13.01.1355 r., na prawie chełmińskim,  powierzchnia 36 łanów.

Niedarzyno  dokument lokacyjny jest z dnia 6.06.1345 r., na  prawie chełmińskim, powierzchnia 28 łanów.

 Dokumenty dla Osiek i Niedarzyna wystawił  kontur z Bytowa Mikołaj von der Frantz  stwierdzając, że mają być tak dobrze urządzone jak Borzytuchom, czyli miejscowość ta lokowana była wcześniej.

Chotkowo dokument lokacyjny z  1387 r., na prawie chełmińskim, brak inf. na temat powierzchni.

Dąbrówka dokument lokacyjny z  1355r., na prawie niemieckim, powierzchnia 46 łanów.

Jutrzenka dokument lokacyjny  przed 1438 r. ( pierwszy zapis w 1438r.), na prawie niemieckim, powierzchnia 25 łanów.

Struszewo- pierwszy znany dokument lokacyjny z 1438 r., na  prawie chełmińskim, powierzchnia 20 łanów.

Krosnowo, dokument lokacyjny z  przed 1438r., na prawie niemieckim, powierzchnia 22 łany.

Teren gminy Borzytuchom od najwcześniejszych dziejów był wpisany do Ziemi Bytowskiej i z nią przechodził wszystkie wydarzenia i zmienności historyczne. Do 14 stulecia wchodził w skład klucza tzw tuchomskiego  należącego do rodziny Święców. Święcowie w wyniku utraty zaufania Władysława Łokietka zwrócili się pod protektorat Brandenburgii przenosząc tam zwierzchność nad ziemiami Borzytuchomia.  Następne lata to kres zmienności pomiędzy władzą Krzyżacką, a następnie książąt pomorskich i Prus. Po zakończeniu  działań wojennych w 1945 roku tereny gminy  Borzytuchom znalazły się w obrębie Polski. Zamieszkująca tu ludność niemiecka została przesiedlona a jej miejsce zajmowali Polacy. Początkowo zasiedlanie zajmowało się  samowolnie, później zaś w sposób zorganizowany, W 1947 roku trafiła tu  również  ludność pochodzenia ukraińskiego w ramach akcji „Wisła”. Gmina Borzytuchom została ustalona jako obręb administracyjny już w 1945 roku i trwa do dnia dzisiejszego.